Dopiero niedawno obejrzałem film, na który powinno się polecieć na skrzydłach, na miotle czy na butelce magnum w dniu polskiej premiery, skoro ceni się i lubi Francję, wino i rozmowy o jedzeniu. Mam na myśli „Bulion i inne namiętności” z Juliette Binoche w roli głównej (bez makijażu przez cały film) i towarzyszącym jej (niegdyś w życiu, teraz tylko na planie) Benoît Maginel. Moja towarzyszka (niegdyś na planie, teraz w życiu i z makijażem) cokolwiek na seansie ziewała, ach, te nieprzespane noce, parę razy oczęta jej się zamknęły, lecz wyjaśnienie jest proste: nie gotuje ona i niemal nie pije. Jam patrzył wnikliwie, śledził każdy gest w kuchni, w której rozgrywa się większa część filmu oraz w salonie, gdzie otwiera się butelki; później dowiedziałem się, że mój kumpel z Chicago, który na starość zajął się gruntownie pichceniem i to wyrafinowanym, wyznał, że widział film trzy razy, choć jego zmysł krytyczny jest większy niż Tower Trump w jego mieście. Podejrzewam, że przy trzecim podejściu po prostu notował kolejność gotowanych składników, a już zwłaszcza sposób przyrządzania tytułowego bulionu, podstawy dania, które jest niemym bohaterem tego filmu: pot au feu.
W kilku scenach odczytywane jest na głos menu posiłku, który będzie serwowany. Jego długość jest zabawna: w ówczesnej dziewiętnastowiecznej Francji przy galantnych kolacjach obowiązywały dwie serie, czy jak kto woli, dwa jadłospisy, z których każdy zawierał kilka jeśli nie kilkanaście sutych przystawek i dań głównych. Niepojęte, to nie było menu degustacyjne z małymi talerzykami i porcjami dla krasnali, jadło się podwójnie, szło się na całość, cokolwiek to znaczy. Wytworne uczty trwały 6-8 godzin. Jako milczek, drżę na samą myśl; zjeść by się dało, tylko ile można gadać? Głośna lektura menu nie mogła też ominąć wina: informowano skrzętnie, co zostanie otwarte. Wyraźnie widać było, że sięgnięto po pomoc historyka-konsultanta. Obok win dzisiaj nadal słynnych, wymienione są bowiem wina, których nazwy i miejsce pochodzenia nic teraz nie mówią.
W najdokładniej, z celebracją, pokazanym posiłku, pieczołowicie przez kucharkę Binoche i kucharza-właściciela zamku, w którym niemal cały film się rozgrywa, podane zostają między innymi: Puligny-Montrachet oraz Clos de Vougeot. To ostatnie odsyła oczywiście widza do „Uczty Babette” (film na podstawie opowiadania Karen Blixen rozgrywa się mniej więcej w tym samym okresie), gdzie Clos de Vougeot, zaserwowane grupie ascetów i znane tylko jednemu, bywałemu w świecie oficerowi, który zachwyca się samym faktem podania czegoś tak słynnego i wybitnego, wydaje się czymś kompletnie niezrozumiałym. Równie dobrze można było podać Sofię Melnik, mówiąc, „a teraz, proszę państwa, rzecz niebywała, Sofia Melnik”. Tutaj, we Francji, pięciu biesiadników – dość opasłych i wiekowych dżentelmenów – jest jednak znakomicie świadomych tego, co piją. Podobnie jak w przypadku puligny-montrachet, którym delektują się tak, że aż ślinka leci. Zresztą leci przez cały film; dobrze jest pójść na seans głodnym.
Gorzej wyglądają kieliszki, które dzisiejszym degustatorom wydałyby się świętokradztwem, a jeszcze gorzej, szczerze mówiąc, wymieniane uwagi na temat wina oraz jadła. Namaszczone, uroczyste banały; wygłoszone przy stole dzisiaj, lub co gorsza napisane, na przykład dla Vinisfery, rozśmieszałyby i irytowały swoją pompatyczną wzniosłością. No ale w samym filmie nie są warte naszej kpiny. W końcu to dziewiętnasty wiek, not degustacyjnych jeszcze nie wymyślono, po prostu zachwycano się albo nie, a wina charakteryzowane paru ledwie słowami. W pewnym sensie film staje się w ten sposób lekcją historii. Nie zawsze bowiem pamiętamy, że nasz język rozmowy o winie jest bardzo jeszcze młody i nie liczy więcej niż czterdzieści lat. A może nawet mniej.