Vinisfera

Wesołe jest życie staruszków

Madera skupia obecnie skromną ilość producentów wina, ale składa się na to pięć wieków kultury tworzenia wina, którego nie zmieniły mody i burze przewalające się przez światowe rynki. Oto degustacyjny przegląd win od najważniejszych producentów. Madera daje wspaniałe możliwości degustacji win starych, znakomicie rozwiniętych, o świetnej strukturze mimo leciwego wieku. Na Boga, tam naprawdę jest co degustować.

M
adera skupia obecnie skromną ilość producentów wina. Ale jest wiele rzeczy, które czynią ten świat zróżnicowanym i intrygującym. Konsekwencja, wierność temu, co w tutejszych winach wypracowane od setek lat tworzą uwodzący zmysły styl demodé. Pięć wieków kultury tworzenia wina, którego nie zmieniły mody i burze przewalające się przez światowe rynki.
Wina powstaje na Maderze około 35 milionów litrów rocznie. Nie używa się tu nowych beczek (za „młodą” uznać można beczkę kilkunastoletnią) i wszystko stoi pod znakiem długiego dojrzewania i starości. W zapasach producentów znajduje się wiele bardzo leciwych, znakomitych roczników i wcale nie tak trudno zamówić kieliszek czegoś naprawdę starego lub kupić butelkę pochodzącą z XIX wieku…
Poprawieniu jakości win przysłużyło się przystąpienie Portugalii do Unii Europejskiej oraz powstanie Instituto do Vinho do Bordado e do Artesanato da Madeira. Miało to wyraźny wpływ zaciśnięcie kontroli, udoskonaleniu klasyfikacji win, zintegrowanie bazy danych i statystyk, a także wpłynęło na dbałość o to, by wino było butelkowane na miejscu.
Przedstawione tu przeze mnie „rysy biograficzne” poszczególnych firm oraz kilka ich przykładowych win niech będą krótkimi impresjami degustacyjnymi ukazującymi po  prostu wspaniały potencjał jaki drzemie w maderze.

MADEIRA WINE COMPANY

Chyba najbardziej znana firma. Założona w 1913 jako stowarzyszenie małych producentów i eksporterów, którzy dla wzmocnienia działań na rynku zdecydowali połączyć swe siły. W latach 20. dołączali tu niektórzy sprzedawcy i negocjanci – kompania liczyła nawet 26 członków. Pierwotnie stowarzyszenie nazywało się  Madeira Wine Association, nazwę w 1981 roku zmieniono na Madeira Wine Company. Korporacją została do 1987 roku. Dziś należy do rodziny Blandy i kojarzonej z porto familii Symingtonów. Cztery podstawowe marki należące do Madeira Wine Company to: Blandy’s i Cossart Gordon – najbardziej prestiżowe – oraz Leacock i Miles. Wszystkie marki zachowują własny, indywidualny styl. Obecnie tylko rodzina Blandy jest bezpośrednio zaangażowana w produkcję wina. MWC kontroluje niemal połowę produkcji madery na wyspie.

(4+) Blandy’s Malmsey Colheita 1999

Bardzo ładna, rozwinięta i żywa kwiatowość. Bogate. Sporo nut pieprznych, kakaowych i selerowych. Pikanteria i czystość, suszone owoce i sucha skórka pomarańczy także akcent jakby pasty do butów, są też wyraziste nuty cedru i curry. W ustach sporo się dzieje, wino rozwija się, atakuje i trzyma długo. Ciekawe.

(5+) Blandy’s Bual 1968
Toffi, alkohol, lekko warzywna nuta i machorka na gazecie plus dobra gorzka czekolada, spalone drewno, karmel, kawa, brązowy cukier i akcent pralinek z alkoholem. Skoncentrowane, esencjonalne, bogate, żywe i równe. Prawdziwie wykwintna i stylowa konstrukcja.

(5+) Blandy’s Bual 1920
Wypasiony staruch, któremu tylko pozazdrościć klasy, wigoru i stylu. Przez lata, kiedy ten bual spokojnie dojrzewał, nabierając ogłady i gracji, wiele win obracało się po prostu w pył i ocet. Trudno się więc nie rozmarzyć gdy sprawdza się efekty tego dojrzewania. Na początku z kieliszka dyskretnie wyłazi stare, zasuszone drewno, następnie czekolada, cynamon, które po chwili przechodzą w wielość wspaniałych, paradoksalnych złożeń aromatycznych: jest tu i figa i pietruszka z selerem, zapuszczona piwnica i wypastowana podłoga, wysuszone na słońcu wodorosty i tytoń. W ustach ujawnia się podobna, intensywna i złożona paleta. Przy zachowaniu całej złożonej pikantności jest subtelne, delikatnie złożone.

(6-) Blandy’s Terrontez 1975
Rewelacja! Zostałem tym winem uwiedziony natychmiast! Terrontez to dość rzadka odmiana na Maderze, która moim zdaniem jest w stanie dać wina naprawdę intrygujące i złożone. W kieliszku natychmiast pojawiły się bogate nuty dobrej jakości tytoniu, cygara, ziemia, nuty korzenne, wafla z karmelem, toffi, smoły czekolady, piernika, selera i naci pietruszki. Madera ta konsekwentnie rozwija bogatą, wielowarstwową paletę. Bardzo ciekawe i kompleksowe. Świetna, świeża kwasowość nadaje mu wyrazistej odświeżającej tonacji (75 gramów cukru na litr i 10 gram kwasowości). Sześć gwiazdek z naprawdę małym minusikiem. Degustując człowiek cieszy się, że dożył takich momentów. 80 euro u producenta.

PEREIRA D’OLIVEIRAS
Firma założona w 1850 roku przez Joao Pereira d’Oliveira. Dziś ta stosunkowo nieduża, rodzinna firma prowadzona przez trzech braci – potomków założyciela. Produkują około 1500 hektolitrów rocznie. Mają trochę własnych winnic, ale większość owoców i tak jest kupowana. Posiadłość sąsiaduje z budynkami innego producenta madery – Artura de Barros’a. Znani z zapasów wielu znakomitych starych roczników madery. Naprawdę warto ich odwiedzić.

(4+) Terrantez Colheita 1988
Tytoniowe, jakby lekko kościste i suche, choć zbudowane na przyjemnej dość gęstej fakturze owocu. Poza tym da się tu wyczuć siano, karmel, mokry tytoń. Walory te potwierdzają swój wyraz w ustach, gdzie wino prezentuje się rozłożyście i miło. Finał lekko wysuszający lecz miły podniebieniu.

(5) Boal Colheita 1983, semi-sweet
Kurz, piwnica, suszona skórka pomarańczy i lakier do włosów. Wino znakomite, obfite, bardzo długie. Pojawiają się warzywne nuty gotowanej marchewki, pietruszki i selera, jest też ostrzejsza nuta lakieru lub pasty do butów, mokrego drewna i karmelu. Usta długie, potężne, niemal ostentacyjne. Jest tu soczystość i charakter.

(5+) Bastardo Reserva 1927, medium-dry

Bogata paleta dająca wiele zachwycających wrażeń zarówno dla nosa jak i spragnionych głębszych wrażeń ust – wino bardzo eleganckie, złożone, świetny jakościowo owoc i pikantne, korzenne tło. Poza tym kurz, sucha ziemia i znakomicie wyważona kwasowość. Stylowe, pełne osobowości. A przy tym zniewalająco kruche.

(6-) Moscatel reserva 1900
Wesołe jest życie staruszka… To leciwe wino zachwyca giętkością i wspaniale zachowanym, pełnym charakterem. Zabutelkowane w latach 60. Czuć tu dużo karmelowych nut, spalonego drewna, ciasta czekoladowego a także coś z aromatów tłustej ziemi, gliny, przypalonej skórki chleba i marmolady. Obcowanie z nim jest prawdziwą przyjemnością. Jest długie, piękne, rozłożyste. Warto poświęcić mu czas. Wino prawdziwie medytacyjne.

JUSTINO HENRIQUES
Firma założona w 1870. Dziś należy do  Sigfredo da Costas Campos i francuskiej firmy  La Martiniquaise, która organizuje sprzedaż madery na rynek francuski. To jeden z największych producentów na wyspie, który jeszcze się w ostatnich latach rozwinął. Po latach produkcji usadowionej w Funchal firma przeprowadziła się w 1994 roku do nowoczesnej posiadłości niedaleko Canico. Teraz tutaj odbywa się dojrzewanie i butelkowanie, tu znajduje się laboratorium i sala degustacyjna. Współpracują z kilkuset winogrodnikami. Choć wszystko wygląda tu bardzo nowocześnie to wino rodzi się w bardzo tradycyjny sposób.

(4+) Malvasia Colheita 1998
Korzenne – cynamon, curry, suszone warzywa, rozwijające się w tonacje różanej herbaty, starego, lakierowanego drewna. Jest nieźle poukładane i czyste. Aromat bardziej świeższy i żywszy niż w ustach, pojawiają się akcenty kawy i orzechów włoskich. Oczekiwałoby się może lepszej kwasowości.

(5-) Bual 1964, medium-sweet
Sporo nut warzyw i zleżałego cynamonu, cygar, kurzu, wspaniale ułożonych na podkładzie suszonych owoców egzotycznych, choć chce się, by ta owocowa cielistość była nieco bardziej intensywniejsza. Porządna kwasowość nadaje mu pożądanego ożywienia.
Piernikowe, długie, dymne, ma styl i elegancję. Finał lekko szczypiący.

(5-) Sercial 1940
Ekspresyjne, intensywne nuty dymu, ogniska i wędzonki, mokre liście tytoniu, suche pestki, humidor, zakurzony strych, kora. Ciekawe, kompleksowe, finał wytrawny pikantny, w tle suche jabłka. Naprawdę ładne.

(5) Malmsey 1933
Mocno czekoladowe, korzenne, kora, ciągle żywe, coś z kory drewna i balsamicznych, ziołowych nut. Znakomity balans, trochę eukaliptusa, żywe, muskularne i bardzo długie. Warte grzechu.

HENRIQUES & HENRIQUES
Początki firmy sięgają 1850 roku kiedy to Joao Joachim Henriques zajął się produkcją madery i otworzył podwoje winiarni. Firma zarządzana jest przez Johna Cossart’a, którego ojciec Peter otworzył firmę na Maderze w 1938 roku. Dziś do firmy należą także takie marki jak  Belem’s Madeira Wine  (założone w 1932 roku), Carmo Vinhos (powstała w 1928 roku) czy Casa dos Vinhos da Madeira (założona w 1932 roku). Większość tych marek jest używana  do dziś. W przeciwieństwie do większości innych producentów H&H posiadają własne winnice. W 1990 roku zrobili nawet rzecz jak na Maderę wyjątkową – założyli 10 hektarową winnicę, w której zbiory można przeprowadzić maszynowo! Zbudowali również nową winiarnię, z charakterystyczną olbrzymią szklaną ścianą budynku ukierunkowaną odpowiednio, na południową stronę, by słońce mogło ogrzewać spoczywające w magazynie beczki. Bardzo szeroka gama win w ofercie, ciekawie wypadają nie tylko stare roczniki, ale dobrze wypadają również 10- czy 15-letnie blendy.

(4+) Verdelho 15 yo
Wyraziste eleganckie, tytoniowo-balsamiczno, żywiczne. W ustach wspaniale akcentuje swoją lekko pikantną fakturę. Sporo owoców egzotycznych i suszonych jabłek. Żywotne, charakterne. Niezły finał.

(5) Terrantez 1954
Zgrabne, eleganckie, pikantne. Żywe. Dużo tytoniu, nut balsamicznych. Ma coś aksamitnego, ale i pikantnego zarazem, są też przyjemne akcenty chininy. Stylowe, można rzec – akademickie, można wiele o nim dyskutować. Poza cielesną dające więc również intelektualną strawę.  

(5+) Sercial Garrafeira 1964

Niezwykłe, wspaniałe aromaty piwnicy, zużytej drewnianej skrzyni, rdzy, apteki, likieru ziołowego plus akcenty chininy. Bardzo dobrze zintegrowane. Wspaniała struktura i intensywność. Wszystko na swoim miejscu. Znakomita robota.

(6-) Malmsey Solera 1900
Perfekcyjne złożenie! Przy swojej daleko posuniętej leciwości bardzo witalne. Doskonała faktura i bogactwo smaków. Aromaty jakby wprost wyjęte z kolonialnego sklepu, nuty, które ożywiają wyobraźnię podsuwając niezwykłe, głębokie skojarzenia ze starą apteką, starymi podkładami kolejowymi, paloną kawą i syropem na kaszel. Poza tym nuty wędzonych śliwek, żywicy, marmolady, utlenionego cynamonu i pieprzu a do tego ta znakomita, wspaniała kwasowość! Prawdziwa maderiańska bomba, której z przyjemnością dałbym się rozrywać w ustach każdego ponurego dnia.

VINHOS BARBEITO
Założona w 1948 roku przez Mario Barbeito. Po jego śmierci sprawy firmy przejęła córka Dona Manuela de Freitas i jej dwu synów Miguel i Ricardo. W 1991 roku Barbeito sprzedał 50% własności japońskiemu dystrybutorowi alkoholi – Kinoshita Shoji Company.
Barbeito to również jeden z dużych producentów na wyspie. Nie mają jednak własnych winnic i jak większość kompanii kupują winogrona od zakontraktowanych winogrodników, których winnice znajdują się głównie Sao Vicente, Camara de Lobos i Estreito de Camara de Lobos. Oferują zarówno podstawowe blendy jak i doskonałe roczniki madery (np. legendarny już Terrantez 1795 oraz wiele roczników pochodzących sprzed 1900 roku). Swoje wina sprzedają głównie do Japonii, Tajwanu, Wielkiej Brytanii i USA.

(3+) Tinta Negra Mole sweet 5 yo
Madera prosta acz przyjemna w degustacji, oferująca sporo miękkich owocowych nut. Słodycz nie jest zbyt nachalna, delikatna korzenność nadaje jej charakteru. Brak jednak lepszej koncentracji, wyrazistszego złożenia, ale nie chcę aż tak bardzo narzekać.

(4-) Sercial Dry 10 yo
Trochę orzechów, czekolady i podsuszonych owoców, pije się nawet przyjemnie, ale jest odrobinę za mdłe, mało żywotne. Dlatego aż tak bardzo nie porywa.  

(4) Verdelho reserve 10 yo

Orzechy, czekolada, biszkopt, suszone jabłka, gruszki, rodzynki, stare drewno i wafle. A także miód, lipowa herbata. Nieco za miękkie, za mało charakterne, ale pije się je z przyjemnością.

(4+) Boal reserva 10 yo
Owocowo-warzywne, ładnie poukładane, z aspiracjami do elegancji. Ma więcej charakteru żywotności niż poprzednie wina Barbeito. Są rodzynki, orzechy laskowe, czekolada mleczna i migdały.

H. M. BORGES
Początki firmy sięgają 1877 roku. Dziś należy tu także Adega Exportadora de Vinhos da Madeira, J. H. Goncalvez & Ca., Borges Madeira i Araújoorim, Henriques & Co. Jest to średniej wielkości przedsięwzięcie ciągle zarządzane przez potomków założycieli. Rocznie produkują około 2.5 tysiąca hektolitrów wina. Stary budynek w którym urzędują był dawniej młynem, dziś jest tu sala degustacyjna, laboratorium, biuro i linia do butelkowania. Borges słynął z dużych rezerw starych rocznikowych mader, jednak sporo najzacniejszych zapasów wyprzedano. Dziś dominują blendy i młodsze roczniki,  najstarszy pochodzi z 1940 roku.

(3) Madeira Rich 5 yo
Alkoholowo, poza tym karmel, toffi, suszone figi, w ustach wypada bardziej atrakcyjnie niż w nosie, ale generalnie jest ładnie stonowane i odświeżające.

(3+) Malmsey Colheita 1998
Nieco bladawe, wyjałowione, nie jest zbyt wyrafinowane, oczekuje się większego złożenia i wyrafinowania. Trochę pustawe.

(4-) Malvazia 15 yo
Niezbyt mocny aromat, brak mu trochę charakteru i ciekawszego profilu. Wypada trochę płasko. Chciałoby się jednak trochę więcej.

(5-) Boal 1977
Wino znacznie ciekawiej prezentujące możliwości firmy. Bardziej złożone, intensywne i ciekawe. Więcej tu pikantności, znacznie gęstszej faktury. Obiecujące, z dobrą kwasowością i żywotnością. Sporo akcentów ziemistych – glina, zakurzona piwnica. Finał korzenno-wytrawny. W sumie bardzo OK.

Tekst i zdjęcia
: Mariusz Kapczyński

Tekst poświęcony Maderze jest tutaj a galeria zdjęć z tej pięknej wyspy  tutaj.

Nostalgiczny film i stare foty z Madery możecie podglądnąć tutaj:

{http://www.youtube.com/watch?v=Y9kj8JHv9lQ}


Punktacja:
(6) – wybitnie, prawdziwe arcydzieło
(5) – bardzo dobre, wino z dużą klasą
(4) – dobre, interesujące
(3) – przyzwoite
(2) – słabe
(1) – omijać z daleka, wino z wyraźnymi wadami
(- lub +) oznacza odjęcie/dodanie nieznacznych „półpunktów”

Zostaw komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Vinisfera
Przewiń do góry

Jeżeli chcesz skorzystać z naszej strony musisz mieć powyżej 18 lat.

Czy jesteś osobą pełnoletnią ?

 

ABY WEJŚĆ NA STORNĘ

MUSISZ MIEĆUKOŃCZONE

18 LAT