Pamiętają mili Państwo słynną hipotezę Francisa Fukuyamy o kresie historii? Pod koniec lat osiemdziesiątych zeszłego stulecia amerykański uczony zakładał, że system liberalny, do którego miała doszlusować wkrótce cała Europa po upadku ZSRR, jest tak przemożny i na swój sposób doskonały, iż przez długi bardzo czas nie wydarzy się nic, co podważy jego światową dominację. Nie minęło dużo wiele, by stwierdzić, jak pochopnym było to przesłanie o końcu dziejów. Oczywiście Fukuyama używał języka zmetaforyzowanego, chodziło mu raczej o fakt, że dzieje przystopowały na jakiś czas, tym niemniej jego określenie zrobiło karierę, a jemu samemu przyniosło sławę, niekiedy też – w obliczu kolejnych wojen i nowego sprintu historii – wstyd.
Przez analogię zastanawiam się, czy da się rozmawiać o podobnym odczuciu – czyli o kresie historii wina – w naszym winomańskim doświadczeniu. Zapewne dałoby się jeszcze w latach siedemdziesiątych i na początku lat osiemdziesiątych, kiedy to – już nieraz o tym pisałem – tak hierarchia win z Bordeaux na tronie nie do obalenia, jak winifikacja zdawały się ustalone raz na zawsze.
Wiadomo, co zdarzyło się potem, nadejście Parkera, inwazja win z Nowego Świata, religia nowej beczki, osmozy odwrotne, mikrooksydacje i dziesiątki innych nowych pomysłów technologicznych, winiarskie przebudzenie outsiderów winiarskiej Europy, jak Grecja, Austria czy Węgry, nadejście biodynamiki i winiarstwa organicznego, następnie „naturalnego”, nowy kolor pomarańczowy, nowe bąbelki w postaci pet-natów i musiaków angielskich, amfory, jaja betonowe, globalne ocieplenie, winiarskie wzmożenie kobiet producentek i tak dalej, i tym podobne, wyliczam tylko jak leci cząstkę zdarzeń, które położyły kres kresowi historii w mondovino.
Jak jest dzisiaj, w roku 2023? Co się jeszcze może zdarzyć? Nikt nie jest prorokiem we własnym raju (bo przecież żyjemy chyba w winiarskim raju: tyle różnych win wokół, tyle możliwości wyboru). Czy coś nas jeszcze zaskoczy? Przypuszczamy, że przez kolejne dziesięciolecia winiarstwo będzie przesuwało się na północ, że będą powstawały kolejne krzyżówki odporne na choroby i zmiany klimatyczne, że zmieni się – horribile dictu – odmianowe status quo w królestwach tradycji jak Bordeaux. Lecz co jeszcze?
Co na przykład z winifikacją? W tej domenie wydawać by się mogło, że doszliśmy do kresu historii. Więcej, że nastąpił odwrót od przyszłości, czyli od ochoty na nowe wynalazki technologiczne, skoro winiarstwo eco, biodynamiczne i naturalistyczne zabrania sobie wszelkich zewnętrznych manipulacji. Trudno sobie wyobrazić, że nagle olśnią winiarzy i konsumentów jakieś fantastyczne pomysły rodem z science-fiction. Albo że najlepsze okażą się wina starzone, dajmy na to, w zbiornikach wyplutych przez drukarki 3D. Ale czy kiedy nie było telefonu, można było sobie wyobrazić telefon?