Kontynuujemy spotkania z producentami win austriackich. Dziś kolejni ciekawi winiarze – młode, energiczne i bardzo obiecujące małżeństwo enologów z Kamptal Martin & Anna Arndorfer oraz niekwestionowany król austriackich win musujących oraz współwłaściciel Loisium w Langelois – Karl Steininger.
Kontynuujemy spotkania z producentami win austriackich. Dziś kolejni ciekawi winiarze – młode, energiczne i bardzo obiecujące małżeństwo enologów z Kamptal Martin & Anna Arndorfer oraz niekwestionowany król austriackich win musujących oraz współwłaściciel Loisium w Langelois – Karl Steininger.
Martin & Anna Arndorfer (region: Kamptal)
Adres: Weinbergweg 16,
A-3491 Strass/Strassertal
Tel: +43 2735 2254
Fax: +43 2735 2254-4
e-mail: info@martin-arndorfer.at
web: www.martin-arndorfer.at
Wizyty: winiarnia oferuje degustacje i sprzedaż na miejscu
Otwarte: o zwykłych porach, wizyty należy uzgadniać z wyprzedzeniem
Liczba miejsc: 10 osób
Język: niemiecki, angielski, włoski
Powierzchnia winnic: 5 hektarów
Lokalizacje winnic: Gaisberg, Wechselberg, Stangl, Hasel i Brunngasse w Strass am Strassertale
Produkcja: ok. 20 tysięcy butelek
Uprawiane odmiany: grüner veltliner, riesling, neuburger, chardonnay, sauvignon blanc, zweigelt
Importer w Polsce: brak (winiarnia jest jednak warta uwagi)
Martin (rocznik `83) i Anna (`85) wyrastali w winnicach Kamptal. Rodzina Martina od czterech pokoleń zajmuje się winiarstwem w Strassental, Anna jest córką Karla Steiningera, „króla sektów” z sąsiedniego Langenlois (jego projekt opisujemy poniżej). Wino robili już jako nastolatkowie, a wspólnie – od 2006 roku. Skończyli szkoły winiarskie, razem praktykowali w Adelaide Hills w Australii, a Martin pracował również u renomowanych producentów we Friuli, Piemoncie i Toskanii. Są to więc typowi przedstawiciele najmłodszego pokolenia austriackich winiarzy – dobrze wykształceni, obyci na winiarskich salonach i celujący swoją produkcją w najwyższe światowe standardy.
Anna i Martin gospodarują dziś na pięciu hektarach winnic położonych w miejscowości Strass am Strassentale, które zostały dla nich wykrojone z rodzinnego zasobu Arndorferów (rodzice Martina prowadzą obok własne, 10-hektarowe gospodarstwo winiarskie). Są to miedzy innymi działki rozrzucone w takich renomowanych lokalizacjach (rieden), jak Gaisberg (less na podłożu łupków krystalicznych), Wechselberg (mieszanina lessu, łupków, piaskowca i granitów) i Hasel (kwarc, wapień, gliny i lessy). Szczególnie dumni są z kamienistej, tarasowej parceli na Wechselbergu zwanej Terassen 1958, którą porastają ponad 50-letnie krzewy neuburgera, rieslinga i grüner veltlinera.
Jak przystało na Kamptal, w ofercie zdecydowanie królują wina w białym kolorze, ale młodzi winiarze sami przyznają, że ich ambicją nie jest bynajmniej utrzymanie stylu typowego dla tego regionu. Dużo eksperymentują z nową i starą beczką, nie boją się nietypowych kupaży i trzymania wina nad osadem, co nie jest często spotykane w tej części Austrii. Dominuje styl dość krągły, dojrzały, niemal południowy, w większości win wyczuwalne są nuty dębowe (nawet w rieslingu!), jednak dawkowane z umiarem nie zagłuszają owocu i mineralnego podbicia. Na uwagę zasługuje techniczna perfekcja i wyrównana jakość produkcji Arndorferów – pod tym względem dobrze wypadają wszystkie ich wina.
Degustowane wina:
(4-) Grüner Veltliner 2010, Strasser Weinberg, Kamptal DAC, 13%
Jabłko i przede wszystkim nuty kwiatowe, plus lekko gruszkowe rejestry. Całość miękka, delikatna. Wino w bardzo – przepraszam – kobiecym charakterze, jest przy tym subtelne i przejrzyste. Przyjemne i gładkie, zmiękczone cukrem resztkowym (8 g), ale zachowujące umiar i dobry smak. (mk)
(4-) Vorgeschmack MA 2009 12,5%
Kupaż grüner veltlinera i rieslinga (80/20), winfikacja i dojrzewanie w stali nierdzewnej. Zapach czysty, owocowy, jabłko gruszka, brzoskwinia, nuty kwiatowe. W ustach wino bardzo czyste, dobry jabłkowo-brzoskwiniowy owoc, są też nuty ziołowe (świeże siano, rumianek) i mineralne. Świeża, czysta końcówka z pieprzowym finiszem.
(4) Grüner Veltliner Strasser Weinberg 2009 Kamptal DAC reserve 13%
Wino pochodzi z 3 winnic klasy erste lage: Gaisberg, Wechselberg i Stangl, starzone 6 miesięcy w dużych beczkach. Nos czysty – białe kwiaty, gruszka, pieprz. W smaku dobry, dojrzały owoc, jabłka, gruszki w kompocie, dużo przypraw: goździki gałka muszkatołowa, pieprz, mineralne, bardzo długie. Ma klasę.
(4) Riesling Strasser Weinberg 2009 13%
Z Gaisbergu i Wechselbergu, wino dojrzewało 6 miesięcy w dużych beczkach. Zapach czysty, ziołowy, z nutami rumianku, kwiatu lipy i brzoskwini, w ustach mineralna świeżość, dobry jabłkowy owoc i nuty ziołowe. Krystalicznie czysta, długa, świeża końcówka o smaku twardej polskiej brzoskwini.
(4) Riesling Strasser Wechselberg 2010, 12.5%
Wino wykonane w przyjemnym, lekkim, ale żywym rejestrze, sporo tu nut polnych kwiatów, moreli i zwiewnych akcentów mandarynek lub pomarańczy w tle. Przyjemne rejestry kwasowości i odrobina mineralności nadają mu charakteru. Wino jako całość nie jest nachalne, wszystko utrzymane w dyskretnym, przyjemnym tonie. (mk)
(4) Riesling Strasser Weinberge 2010, Kamptal DAC reserve, 13.5%
Ze wszech miar gładki i miękki riesling. Ta delikatność, kruchość i atłasowość win pomału stają się wizytówką i znakiem rozpoznawczym tej winiarni. Aromaty żywe, harmonijne, bardzo czyste. W ustach ujawnia się sporo nut akacjowych, lekko tropikalnych i kwiatowych. Wyważone i apetyczne wino. Znać tu talent i pomysł na siebie tych dwojga energicznych i zdolnych winiarzy. (mk)
(4) Von dem Terrassen 1958 2009 13%
Kupaż neuburgera, grüner veltlinera i rieslinga (50/25/25) z ponad 50-letnich krzewów uprawianych na Wechselbergu. 2/3 wina dojrzewało w stali nierdzewnej, 1/3 spędziła 6 miesięcy w 4-letnich beczkach barrique. W nosie kwiatowe, mineralne, gruszkowe, w ustach pełne, niemal tłuste, kwiatowe, z dojrzałym gruszkowym owocem, ale ma mineralny nerw i pikantność – nuty pieprzu przypraw korzennych i piołunowa goryczka w finiszu. Staroświeckie, bogate, długie, prawdziwie barokowe wino.
(4) Grüner Veltliner die Leidenschaft 2008 13%
Z parceli Hasel, Gaisberg i Wechselberg, wino dojrzewało 10 miesięcy w 2–3 letnich beczkach barrique. W zapachu wyraźna, ale nie nachalna beczka, jabłko, gruszka, nuty ziołowe. W ustach wino 
ładnie poskładane, z dobrym jabłkowym i gruszkowym owocem i ziołowym posmakiem, długie i przyjemne. Słodkawą beczkę równoważy niezła kwasowość i świeżość owocu. Kulturalnie zrobione wino.
(5-) Riesling die Leidenschaft 2008 12,5%
Z Gaisbergu i Wechselbergu, część wina dojrzewała w stali, część spędziła 10 miesięcy 3–4 letnich beczkach barrique. W zapachu korzenne, ziołowe, bogate: świeże siano, rumianek, kwiat lipy, jabłko, brzoskwinia, wosk pszczeli, mineralne, pieprzne. W ustach świetny owoc, brzoskwinia, jabłko, cytrusy, mineralne, z nutami rumianku, nie do końca wytrawne (ok. 12 g/l cukru resztkowego), ale świetnie wywarzone dobrą kwasowością, z lekkim dotknięciem drewna, bogate, staroświeckie i długie.
(5-) Chardonnay–Neuburger die Leidenschaft 2007 14%
Kupaż dwóch szczepów z winnic Brunngasse i Gainsberg. Winogrona były razem zbierane, wspólnie tłoczone, wino dojrzewało 10 miesięcy w nowych i używanych beczkach barrique. W zapachu brzoskwinia, wanilia, kandyzowana skórka pomarańczowa, białe kwiaty, morska woda, stary tynk. W ustach wyraźna nuta drewna, ale jest też dobry owoc: brzoskwinie, ananas, gruszka. Wino jest pieprzne, mineralne, bardzo bogate, długie, świetnie zrównoważone, ma dotkniecie nowej beczki, ale nie jest to wino „nowoczesne”, ma raczej staroświecki urok.
(4+) Chardonnay–Neuburger die Leidenschaft 2008 14%
O rok młodsze wydanie tego samego wina wydaje się znacznie bardziej beczkowe. W nosie wyraźnie dominują nuty dębowe, w ustach również jest dużo beczki, ale jest sporo świeżego owocu (cytrusy, owoce egzotyczne, brzoskwinia), a więc wino sporą szansą, aby się z czasem zintegrować. Mimo drewna, całkiem przyjemna, długa i świeża końcówka.
(4+) Anna die Leidenschaft 2008 14%
Kupaż grüner veltlinera, chardonnay i suvignon blanc z winnic Brunngasse i Gainsberg. Winogrona były razem zbierane, wspólnie tłoczone, wino dojrzewało 18 miesięcy w 1–2 letnich beczkach barrique. Nos beczkowy, z wyraźną nutą drewna, kiszonki, jabłek i skoszonej trawy. W ustach również wyczuwa się sporo beczki, ale jest przy tym świetna struktura, dobra owocowość: dojrzałe jabłka, gruszki i długa mineralna końcówka. Ma potencjał, aby parę lat poleżeć w piwnicy.
(4+) Zweigelt Die Leidenschaft 2008 13,5%
Z winnicy Brunngasse, wino dojrzewało 16 miesięcy nad osadem drożdży w starych i nowych beczkach barrique. Czysty, świeży czereśniowy zapach, w ustach świetny owoc: czereśnie, świeże wiśnie, ostrężyny, wyraźne nuty beczkowe, ale jest przy tum dobra struktura, gładkie taniny, kwasowość, tytoń, liście, leśna ściółka. Długie, eleganckie, kulturalnie zrobione wino.
Weingut Steininger (region: Kamptal)
Adres: Walterstrasse 2,
A-3550 Langenlois
Tel: +43 2734 2372
Fax: +43 2734 2372-11
e-mail: office@weingut-steininger.at
web: www.weingut-steininger.at
Wizyty: winiarnia oferuje degustacje i sprzedaż wina na miejscu, możliwość noclegu w sąsiadującym bezpośrednio z winiarnią kompleksie Loisium
Otwarte: od poniedziałku do piątku od 8.00 do 12.00 i od 13.00 do 17.00, w soboty od 9.00 do 12.00; po wcześniejszym uzgodnieniu możliwe wizyty o innych porach
Język: niemiecki, angielski
Powierzchnia winnic: 30 hektarów
Lokalizacje winnic: różne parcele na terenie Langenlois
Produkcja: brak danych
Uprawiane odmiany: grüner veltliner, riesling, chardonnay, pinot blanc, sauvignon blanc, traminer, muskateller, zweigelt, pinot noir, cabernet sauvignon
Importer w Polsce: Wienico
Karl Steininger zasłynął przed laty jako producent jedynych w swoim rodzaju win musujących. Jego fermentowane w butelkach sekty wyróżnia bowiem to, że dzięki szczególnej metodzie produkcji potrafią one zachować charakterystyczne aromaty szczepów z których zostały zrobione, co nie jest typowe dla tego rodzaju win. Dziś jest on może nawet bardziej znany jako jeden pomysłodawców i fundatorów kompleksu enoturystycznego Loisium, będącego swoistym połączeniem luksusowego hotelu, winoteki i interaktywnego muzeum wina. Jest to jedno z najbardziej spektakularnych taki przedsięwzięć turystyczno-winiarskich, zrealizowanych w ostatnich latach na świecie. Słynny budynek Loisium zaprojektowany przez głośnego amerykańskiego architekta Stevena Holla stanął na gruntach Steiningerów, dwieście kroków od ich rodzinnego domu, a muzealna trasa turystyczna, którą co roku odwiedzaja dziesiątki tysięcy osób prowadzi przez piwnice ich winiarni.
Tym samym Steiningerowie stali się winiarskimi celebrytami, choć jeszcze niedawno w ich gospodarstwie uprawiano wszystkiego po trosze i hodowano krowy. Dopiero w 1985 roku zaczęli się oni specjalizować w uprawie winorośli i wyrobie wina, a w roku 1990 rozpoczęli produkcję win musujących. Dziś rodzinna posiadłość obejmuje 30 hektarów winnic na terenie Langenlois, zlokalizowanych w większości na glebach lessowych Nadzór nad produkcją wina od paru lat sprawuje najstarsza córka Ewa, ale Karl Steininger pozostaje twarzą firmy i rzeczywistym szefem. Dziś sekty stanowią podstawowy produkt Steiningerów i decydują o ich pozycji na rynku winiarskim. Przypomnijmy, że w przypadku klasycznej metody produkcji takich win winogrona są zbierane z reguły w stadium niepełnej dojrzałości i przerabiane na „wino bazowe” o stosunkowo niskiej zawartości alkoholu, rzędu 11–11,5 procent. Następnie, po dosłodzeniu i dodaniu drożdży wino takie rozlewa się do butelek, w których przechodzi ono drugą fermentację, podczas której nasyca się ono dwutlenkiem węgla i zyskuje dodatkowy procent mocy. Proces ten jednak w dużym stopniu zmienia pierwotny aromat wina.
„Metoda steiningerowska” różni się już choćby tym, że winogrona zbiera się dopiero po osiągnięciu pełnej ich dojrzałości. To bardzo ważne, bo tylko wtedy w owocach mogą się wytworzyć tak zwane prekursory aromatyczne, czyli związki, z których później, w trakcie fermentacji i dojrzewania wina rozwiną się typowe odmianowe aromaty. W następnym etapie postępuje się tak, jak przy produkcji białych lub czerwonych win spokojnych, a jedyna różnica polega na tym, że fermentacja zostaje zatrzymana poprzez obniżenie temperatury, gdy w winie pozostaje jeszcze około 30 gramów na litr nie przefermentowanego, naturalnego cukru. Wtedy takie nie dofermentowane wino rozlewa się do butelek, w których dochodzi do wznowienia fermentacji. Wino spędza co najmniej rok w butelce i wtedy pozostaje już tylko usuniecie osadu drożdży. Robi się to ręcznie poprzez codzienne obracanie i „wstrząsanie” butelek na sztaplach (remuage) i degorżowanie, tak jak w tradycyjnej metodzie szampańskiej.
Jest to dość kłopotliwy i pracochłonny proces, ale jego efekt może być zaskakujący. Sekty Steiningerów różnią się bowiem swoją estetyką od tego, do czego przyzwyczaili nas klasyczni producenci win musujących – swoją strukturą i aromatem bardziej przypominają „normalne” wina, wzbogacone bardzo dobrze zintegrowanym dwutlenkiem węgla. Można wątpić, czy styl ten docenią zdeklarowani amatorzy szampana i franciacorty, ale z technicznego punktu widzenia są to często małe arcydzieła. Firma produkuje także ciekawe wina spokojne, w tym potężne, staroświeckie veltlinery długo starzone w dużych akacjowych beczkach.
Degustowane wina musujące:
(3+) Grüner Veltiner Sekt 2008 13,5%
Dobra pienistość w kieliszku. Przyjemny, dość czysty, choć lekko metaliczny nos, jest intensywne jabłko, dojrzała gruszka, lekkie nuty ziołowe, w ustach wino pełne gruszkowe, mineralne, dość umiarkowana kwasowość, ale jest czysto, dość prosto ale smacznie.
(3) Riesling Sekt 2008 13,5%
Zapach drożdżowy, mineralny, z nutą benzyny, obierki z jabłek, brzoskwinia, w ustach typowe ryzlingowe smaki: brzoskwinie, odrobina nafty, rumianek, dość długie, ale proste i lekkie wino.
(3+) Sauvignon blanc Sekt 2008 13,5%
Kolejny przykład dobrej ekspresji odmiany – jest tu pokrzywa, agrest, choinka, kwiat dzikiego bzu, czysto, świeżo, przyjemnie. I choć to raczej proste, lekkie wino, to jednak sauvignon całą gębą.
(4) Traminer Sekt 2008 13,5%
W nosie intensywny, egzotyczny aromat traminera: owoc liczi, imbir, gałka muszkatołowa, ananas, białe kwiaty, róże. W ustach wio jest pełne i pomimo niskiej kwasowości dość świeże, żywe, wytrawne i długie, mogłoby się obejść bez bąbelków. Spore techniczne osiągnięcie, do podziwiania.
(4-) Muskateller Sekt 2008 13,5%
Znów dobrze uchwycony charakter szczepu: jest dojrzałe jabłko, gruszka, gałka muszkatołowa, białe 
kwiaty, wosk pszczeli, w ustach lekko, zwiewnie, czysto, pomimo lekko warzywnej końcówki (pietruszka, koperek). Ładnie zrobiony, aromatyczny i dość muszkat.
(5-) Burgunder sekt 2007 13,5%
Kupaż 1/3 pinot blanc, 1/3 chardonnay fermentowanego w barrique i 1/3 tłoczonego na biało pinot noir. To już nieco inna bajka – sporo szampańskich klimatów. Wino jest wyraźnie pełniejsze, maślane, z nutą śmietany, tostów, jabłkowo-gruszkowym owocem i rasowym dotykiem drewna, jest też mineralność, sporo nut korzennych, cynamon, imbir. Świetnie zestawione, eleganckie i bardzo długie.
(5-) Grand Grü Sekt 2003 14%
Bazą dla tego wina był grüner veltliner, który dojrzewał cztery lata akacjowej beczce. W nosie sporo nut mineralnych: morska bryza, woda borżomi, stary tynk, dojrzała gruszka, drewno. W ustach potężnie zbudowane, złożone wino, pełne, kremowe, z nutami masła i jabłkowo-gruszkowym owocem, pieprzne, korzenne (gałka muszkatołowa, imbir) i pomimo sporego alkoholu dobrze zrównoważone, świeże, mineralne, z długą, przyjemną gruszkową końcówką. Świetne wino do jedzenia.
(4+) Pinot Noir Sekt 2007 13,5%
Wino bazowe było starzone rok w nowej beczce. Intensywny czerwony kolor. Typowy odmianowy aromat, nawet z pewnym burgundzkim zacięciem, są dojrzałe truskawki, przypalone mleko, ściółka leśna, świeże czereśnie, tytoń, w ustach też pinotowe, truskawka grzanki, przypalone mleko, świeże czereśnie, tytoń. Jest też dobra struktura, gładkie taniny i długość, w sumie – przyzwoicie zrobiony pinot noir, tylko co tu robią bąbelk? Dziwadło wbrew wszelkim regułom, ale jakie smaczne!
(4+) Zweigelt Sekt 07 13,5%
Wino bazowe starzone rok w dwuletniej beczce. Historia i wnioski jak wyżej. Świetnie zrobiony zweigelt, długi, ładnie zrównoważony, mineralny, jest w nim ładny leśny owoc, ściółka, czereśnie, ostrężyny, ładna struktura tanin, sporo nut korzennych (rozmaryn), naprawdę chce się pić. Aber warum mit kugeln?
(4+) Cabernet Sauvignon Rosé Sekt 08 13,5%
Świeży intensywny aromat poziomek, skoszonej trawy i czerwonej porzeczki, w ustach również sporo świeżego owocu, lekka pikantność (taniny) i ledwie zauważalna słodycz. W sumie świetnie zrobione wino w typie rosé z doliny Loary. Bąbelki tym razem bardziej na miejscu.
Wina spokojne:
(4) Grüner Veltliner 2009 Kamptal DAC 12,5%
Bezpretensjonalny, podstawowy GV – jest to żwawe, owocowe wino, z nutami jabłek, gruszki, pieprzu i białych kwiatów, świeże i całkiem długie.
(4+) Grüner Veltliner Loisium Garten 2009 Kamptal DAC Reserve 13,5%
W nosie świeże siano, zioła, migdały, jabłko, gruszka, pieprz, w ustach również sporo jabłkowo-gruszkowego owocu, ale też kamienna mineralność, dobra kwasowość i dłuuuga, świeża kryształowo czysta końcówka. Ascetyczne i eleganckie jak dobra architektura. Klasa!
(4) Grüner Veltliner Kittmannsberg 2009 Kamptal DAC Reserve 14%
Wino zdecydowanie bogatsze, bardziej rozgadane, sporo w nim nut korzennych, przypalonych 
(karmel), świeże siano, białe kwiaty, w ustach dojrzały owoc (jabłko, gruszka, melon), dobra struktura i pieprzna korzenność w posmaku.
(4+) Grüner Veltliner Grand Grü 2009 Kamptal DAC Reserve 14%
Wino dojrzewało rok w dużej akacjowej beczce. W pierwszym nosie sporo tonów korzennych i ziołowych, po chwili pojawia się dojrzała gruszka, imbir, gałka muszkatołowa, biały pieprz, białe kwiaty i nuty drewna. W ustach wino jest pełne, kwiatowe, z ładnym, czystym owocem (jabłka, brzoskwinie) i lekkim niuansem drewna, długie i całkiem świeże w końcówce pomimo sporego alkoholu
(5) Grüner Veltliner Grand Grü 2006 Kamptal DAC Reserve 14%
Próbka beczkowa degustowana po czterech latach starzenia w dużej akacjowej beczce. Intensywny aromat białych kwiatów, przypraw korzennych (gałka muszkatołowa, imbir, pieprz), są też bakalie, smażona skórka pomarańczowa, woskowane drewno. W ustach świetna równowaga, sporo świeżego owocu: jabłka, gruszki, brzoskwinie, mandarynki, ale też nuty przypalone, czekoladowe. Wino bogate, staroświeckie, bardzo złożone, długie z potencjałem na wiele lat.
(4) Riesling 2009 Kamptal DOC 12,5%
Brzoskwinia, kropla nafty, rumianek, krzesiwo, w ustach dobry, intensywny owoc (brzoskwinia, jabłko), nuty ziołowe, mineralne. Wino dobrze zrobione, długie, z pewnym potencjałem, ale dość proste i szczupłe.
(4+) Riesling Novemberlese 2009 Kamptal DOC Reserve 13%
Bardzo ładnie zbudowane wino, jest w nim sporo owocu (brzoskwinia, jabłko, ananas), nut korzennych (imbir), ziołowych (rumianek, herbatka lipowa), ale też źródlana czystość i kamienna mineralność. Długie, w potencjałem, świeża ziołowo- brzoskwiniowa końcówka.
(5-) Riesling Steinhaus 2009 Kamptal DOC Reserve 13%
Znów mamy tu połączenie świetnej mineralnej struktury, szczodrego owocu i intensywnego aromatu – brzoskwinie, morele, świeże jabłka, cytrusy, rumianek, przyprawy korzenne i gorzka czekolada. Długa, kryształowo czysta cytrusowo-mineralna końcówka. Schować do piwnicy na 5 lat.
opr. Wojciech Bosak (winologia.pl)
I część (Zahel, Pfafl) – tutaj
II część (Toni Hartl, Anton Zöhrer) – tutaj
III część (Gsellmann & Hans, Weingut Markowitsch) – tutaj
Zdjęcia z winobrania 2010 w Austrii znajdziesz tutaj.
