Oto kolejne prezentacje producentów wina z Egeru. Tym razem przedstawiamy następujących producentów: Tibor Gal, Varsányi Pincészet oraz winiarnie Braci Juhász. Warto sprawdzić te historie. Tragicznie zmarły pięć lat temu Tibor Gál stał się na Węgrzech prawdziwą legendą…
Oto kolejne prezentacje producentów wina z Egeru. Tym razem przedstawiamy następujących producentów: Tibor Gal, Varsányi Pincészet oraz winiarnie Braci Juhász.
TIBOR Gál (GálBor – G.I.A. Kft.)
Adres: 3300 Eger, Verőszala u. 22.
Tel: +36 (36) 436 383, +36 (30) 967 44 97
E-mail: kostolo@galtibor.com
Web: www.galtibor.com
Wizyty: winiarnia oferuje zwiedzanie piwnic, programy degustacyjne dla grup oraz tradycyjne węgierskie posiłki (po wcześniejszym uzgodnieniu)
Otwarte: od poniedziałku do soboty w godz. 10.00–16.00, możliwe wizyty w innych terminach po wcześniejszym uzgodnieniu
Liczba miejsc: do 90 osób
Język: angielski, francuski włoski
Powierzchnia winnic: 38 hektarów własnych winnic, plus 14 hektarów dzierżawionych na podstawie długoletnich kontraktów
Produkcja: około 200 000 butelek
Najlepsze lokalizacje: Pajdos, Nagy Eged, Síkhegy, Áfrika, Grőber
Uprawiane odmiany: pinot noir, kékfrankos, syrah, cabernet sauvignon, cabernet franc, merlot, kadarka, kékoportó, leányka, chardonnay, viognier, pinot gris, pinot blanc, sauvignon blanc, királyleányka, gewürtztraminer i inne
Najlepsze wina: Viognier, Pinot Noir Síkhegy, Bikavér Pajdos,
Importer w Polsce: Skład Win Sokołowski
Tragicznie zmarły pięć lat temu Tibor Gál stał się na Węgrzech prawdziwą legendą, niektórzy mówią wręcz, że był to największy winiarz w całej historii tego kraju. Faktem jest, że chyba żadem inny winiarz z naszej części Europy – może oprócz Istvána Szepsyego – nie zdobył sobie tak wysokiej pozycji w winiarskim świecie. Po studiach trafił (a jakże by inaczej) do Egervinu, gdzie przez kilka lat był „głównym technologiem”. W 1989 roku Lodovico Antinori mu zaproponował posadę enologa w Tenuta dell’Ornellaia – Gál zrobił tam później parę udanych roczników słynnego supertoskana (w tym Ornellaię 1998, którą Wine Spectator ogłosił „winem roku”).
Pomimo świetnej pozycji we Włoszech Tibor Gál powrócił do Egeru, by osiąść „na swoim”. W1993 założył własną piwnicę, do spółki z dwoma zagranicznymi inwestorami: włoską rodziną Incisa della Rocchetta, producentami słynnej Sassicai i niemiecką firmą Alpina BMW (stąd nazwa G.I.A. – od inicjałów trzech wspólników). Nie zerwał kontaktów z szerokim światem. Wciąż doradzał u Antinorich i w paru innych włoskich posiadłościach, podejmował także własne winiarskie projekty w różnych regionach Węgier i w Południowej Afryce, gdzie miał udziały w firmie Capaia Wines. To właśnie podczas pobytu w RPA – gdzie poleciał, aby nadzorować winobranie – zginął w wypadku drogowym w lutym 2005 roku. Miał zaledwie 47 lat.
Trudno jest przecenić jego wkład w rozwój współczesnego winiarstwa w Egerze i w ogóle na Węgrzech. Wykonał gigantyczną pracę, rozpoznając zaniedbane od lat siedliska (jego zasługą było m.in. odrodzenie opuszczonego od pół wieku cru Pajdos) i eksperymentując ze szczepami winorośli. Jako pierwszy w Egerze zasadził większe plantacje pinot noir – sprowadził przy tym wiele nowych klonów tej odmiany – a także nieznane wcześniej na Węgrzech syrah i viognier, które dziś należą niemal do „narodowego” kanonu. Obecnie posiadłością kieruje wdowa po Tiborze Viola oraz jego syn Tibor junior, który już dał się poznać jako zdolny enolog.
Siedziba firmy znajduje się przy typowej egerskiej uliczce piwnic, w niepozornym z zewnątrz budyneczku, który jednak kryje w sobie dwupoziomowy labirynt wyżłobionych w miękkiej skale tufowej sal i korytarzy, o łącznej długości ponad kilometra. Poza pomieszczeniami produkcyjnymi mieści się tam również duża sala degustacyjna. Mocną stroną posiadłości są zwłaszcza wina czerwone (ok. 70 procent całej produkcji), w stylu nowoczesnym, wyraźnie beczkowym – co nie wszyscy lubią – ale o dobrej strukturze, zdolne dojrzewać przez wiele lat. Flagową odmianą posiadłości jest pinot noir.
Degustowane wina:
(***) Sauvignon blanc 2008
(12,5% alk.)
Zapach bardzo typowy dla odmiany – świeży agrest, zielone jabłka, kwiat akacji i czarnego bzu, w ustach wino jest czyste, z ładnym, agrestowo-pokrzywowym aromatem, ale wyraźnie wodniste. Jak na posiadłość tej sławy – trochę poniżej oczekiwań.
(***) Leanyka 2007
(13,5% alk.)
Trochę staroświeckie (zadziwiająco, jak na nowoczesny styl piwnicy) bardzo węgierskie wino, z niezłą koncentracją, pełnym, miękkim owocem (dojrzałe gruszki, szara reneta) podkreślonym odrobiną cukru resztkowego i dobrą kwasowością. Ale czuć też lekkie utlenienie i ogólnie – brak świeżości, zdecydowanie „po czasie”.
(***+) Pinot noir 2005
(24 mies. w barrique, 13,5% alk.)
Wino na tym etapie zdecydowanie zdominowane przez mocno paloną beczkę. W nosie kawa, kokos, drewno, leśne owoce, przyjemnie, czysto, zachęcająco. W ustach niezły aromat (kokos, kakao, wanilia, truskawki, poziomki, czereśnie, leśne owoce) ale ogólnie wino jest nieco wodniste, z krótką, pustawą końcówką.
(****-) Pinot noir sellection Titi 2005
(24 mies. w barrique, 13% alk.)
Znów wyraźna dominacja beczki. W zapachu kokos, czekolada, świeżo mielona kawa, leśne owoce, truskawki. Usta zdecydowanie pełniejsze, lepiej skoncentrowane, niż poprzednio, z dobrą strukturą tanin i kwasowością, z ładnym truskawkowo-leśnym owocem, całkiem długie, poprawne pinot, ale chciałoby się więcej finezji.
(****) Pinot noir Síkhegy 2006
(24 mies. w barrique, 13,5% alk.)
Zapach intensywny, drewniany, z nutą kokosu, kawy i karmelu, lecz generalnie złożony, wiele się w nim dzieje – leśne owoce, poziomki, leśna ściółka, wiejskie podwórko. W ustach znów przypieczona, słodkawa beczka (czekolada, wanilia, karmel), ale wino ogólnie nie jest ciężkie, z ładnym, świeżym owocowym podbiciem (truskawki, owoce leśne, czereśnie), długa przyjemna, pikantna końcówka.
(****-) Kadarka 2006
Typowy dla odmiany jasnorubinowy kolor. W nosie umiarkowanie beczkowe, kwiatowe (fiołki, piwonie) z nutą leśnych owoców. W smaku dość pełne, czekoladowe, z pieprznym garbnikiem i intensywnym, świeżym owocem (śliwki, czereśnie, owoce leśne), długa świeża końcówka.
(****+) Pajdos vörös cuvée 2005
(kékfrankos 35%, syrach 35%, c.f., merlot, kadarka, p.n., 13,5% alc.)
Wino zdecydowanie nowoczesne, prawie „nowoświatowe”, ale ma dość uczciwej, owocowej materii, żeby się podobać. W nosie dość intensywne, mocno beczkowe, przypalone (kokos, wanilia, czekolada, kawa) z dobrym podbiciem leśnych owoców (ostrężyny) i świeżych czereśni. Usta solidnie zbudowane, z mocną garbnikową strukturą, śliwki, wiśnie, wanilia, leśna ściółka, świeża owocowa końcówka.
(*****-) Syrah 2005
(13% alk.)
Bardzo ciemny, intensywny kolor. Zapach wyraźnie beczkowy (kokos), lecz złożony, ładnie się rozwija w czasie: pieprz, czekolada, suszona śliwka, lekka stajenka w tle. W ustach wino jest dobrze skoncentrowane, pełne świeżego owocu (śliwki, leśne owoce), pieprzne, pikantne i bardzo długie.
(*****-) Bikavér 1999
(kékfrankos 50%, c.f., c.s.)
Pierwszy nos jest wyraźnie beczkowy, kokosowy, lecz po chwili rozwija się w feerię złożonych rustykalnych zapachów – siano, wiejskie podwórko, pikle śliwkowe, świeże czereśnie. W ustach dość pełne (choć nie ciężkie),eleganckie, z dobrą struktura tanin, aromatem świeżej śliwki, czereśni, leśnych owoców i czerwonej papryki, z dobrze wtopioną kokosową beczką, długie.
opr. Wojciech Bosak
Varsányi Pincészet Kft.
Adres: 3351 Verpelét, Dózsa Gy. út 3/1.
Tel: +36 (36) 559 012
Fax: +36 (36) 494 037
E-mail: info@varsanyipinceszet.hu
www.varsanyipinceszet.hu
Wizyty: możliwe, winiarnia oferuje degustacje i przyjęcia z prostym posiłkiem
Otwarte: o zwykłych porach, wizyty należy uzgadniać z wyprzedzeniem
Liczba miejsc: 50 osób
Język: angielski, niemiecki
Powierzchnia winnic: 60 hektarów własnych, plus 250 hektarów zakontraktowanych winnic
Produkcja: 2,5 miliona butelek
Uprawiane odmiany: hárslevelű, leányka, olaszrizling, muskotály, chardonnay, kékfrankos, cabernet sauvignon, cabernet franc, merlot, pinot noir, blauburger, zweigelt, menoire i inne
Importer w Polsce: Wina Świata (Oktan Energy & V/L Service)
Ta duża winiarnia z siedzibą w Verpelét – w „białym” podregionie Debrő – została założona w 1991 roku jako Ker-Coop Borászati. Wbrew nazwie nigdy nie była to spółdzielnia, ale od samego początku w pełni prywatne przedsięwzięcie, którego inicjatorem był obecny właściciel Lajos Varsányi. Pod dzisiejszą nazwą firma działa od 2005 roku. Produkcja opiera się częściowo na własnych winnicach, jednak większość przerabianych winogron pochodzi z działek należących do drobnych winogrodników z rejonu Egerszólát, Aldebrő, Feldebrő, Tófalu i Verpelét, uprawianych przez firmę na podstawie długoletnich kontraktów.
Choć działalność firmy koncentruje się na produkcji niedrogich win supermarketowych, to jednak trafiają się wśród nich całkiem ciekawe butelki. Przy produkcji od lat doradza Lajos Gál, a tutejszym enologiem była kiedyś Orsolya Turcsek, dziś wschodząca supergwiazda węgierskiego winiarstwa. Sztandarowym winem firmy jest Varsányi rosé, które od lat jest jednym z najbardziej znanych węgierskich win różowych, a także lokalna specjalność debrői hárslevelű.
Firma stawia również na enoturystykę. Z myślą o odwiedzających w 2008 roku odremontowano XIX-wieczny dawny spichlerz dworski w Verpelét, w którym znalazła pomieszczenie duża sala degustacyjna, „pokazowa” piwnica, a także niewielkie muzeum poświecone historii lokalnego winiarstwa.
Degustowane w wina:
(***) Verpeléti olaszrizling 2008
Wino lekkie, niezbyt skoncentrowane, ale czyste w aromacie i świeże – jabłka gruszki, korzenność, mineralność – do picia na lato. Za ta cenę (0,95 euro ex cellar) można brać skrzynkami.
(***) Muscat cuvée 2008
(ottonel muskotály, cserszegi fűszeres)
Znów dostajemy tu za małe pieniądze (ok. 1 euro ex cellar) proste, ale całkiem przyjemne i bezpretensjonalne wino piknikowe. Szczery, półsłodki muszkat pełen dojrzałego owocu (jabłka, ananasy).
(***-) Debrői hárslevelű 2008 DHC
Kolejne niedrogie półsłodkie wino na lato –zapach korzenny, woskowa pasta do podłogi, w ustach dojrzałe jabłko morela, rumianek, dość długie, świeże i przyjemne.
(****-) Debrői hárslevelű 2004
W nosie dojrzałe gruszki, morele, figi, z lekką nutą nafty. W ustach jest to wino solidnie zbudowane, o wyraźnej słodyczy, ale dobrze zbalansowane kwasowością, gruszki w syropie, suszone morele, bakalie, dość bogate, z długą, przyjemnie owocową końcówką. Całkiem ładnie się starzeje.
(**) Bikavér 2007
Brak koncentracji, nikły leśno-wiśniowy owoc, sporo zieleniny, niezbyt czysty posmak – czyli klasyka taniego bikavéra.
(***+) Pinot noir rosé 2009
Świeże truskawkowe, rasowe rosé, czyste, mineralno-cytrusowe podbicie, w posmaku jabłka, poziomki, jogurt, całkiem długie.
(****) Varsányi rosé 2008
(kékfrankos, c.s., c.f.)
Ze wszech miar przyjemne, popisowe rosé, pachnące truskawkami ze śmietaną i wieczornym jaśminem, w smaku pełne, kremowe, z intensywnym owocem (świeże truskawki, poziomki) i szczypta białego pieprzu, długi kwiatowy posmak (fiołki, jaśmin).
(***-) Sárgamuskotály 2009
Wino nie do końca czyste, w nosie jest koperek, pasta do podłogi, w ustach nawet niezła koncentracja, pełny, dojrzały owoc – jabłko, winogrona – podkreślony odrobiną cukru resztkowego, ale znów w posmaku wychodzi pietruszkowo-koperkowe warzywo.
(***) Harum gracia Gabriela chardonnay 2006
Zapach wyraźnie beczkowy, wanilia, kokos, dojrzale jabłko, białe kwiaty, masło, kruche ciasto, w ustach całkiem niezła budowa, ładny wyraźny owoc (jabłko, gruszka), ale efekt całości psuje trochę tani, waniliowo-landrynkowy posmak.
(***+) Menoire 2009
W nosie nuty mineralne i charakterystyczne dla odmiany zapachy warzywne, w ustach ładny owoc (ostrężyny, czereśnie) i całkiem ładna struktura tanin, niezła długość, ogólnie jest to dobrze zrobione, ciekawe wino, wciąż młode, ale już z charakterem.
(***) Harom gracia Katalin bikavér 2006
(kékfrankos 40%, zweigelt, merlot, c.s., p.n., menoire)
Dość przyzwoicie skomponowany, w pewnym sensie klasyczny bikavér, z typowymi egejskimi aromatami wiśni, leśnych owoców, tymianku, rozmarynu i ściółki leśnej, brak mu jednak koncentracji i długości.
(***) Harum gracia Judit merlot 2006
Wino dość charakterne – mięsne, niemal zwierzęce, ma niezły owoc (ostrężyny, maliny, czereśnie), czerwone papryka, dobre garbniki, nuty ziołowe, ziemiste, przeszkadza tylko lekka nieczystość w końcówce (mokre, zleżałe siano)
(****-) Bikavér 2005
(kekfrankos, merlot, c.s., c.f., blauburger, menoire)
Intensywny, purpurowy kolor, jak w młodym winie, zapach korzenny, tymiankowy, lekko dymny, grafit, w ustach intensywny leśny owoc, czereśnie, śliwki, maliny, ładne dojrzałe taniny, sucha ściółka leśna, pieprz, rozmaryn, ciągle młode, świeże, z długim, przyjemnym pieprzno-porzeczkowym finiszem. Za 1000 forintów (niecałe 4 euro) na półce sklepowej, to niezły kawał wina.
Opr. Wojciech Bosak
Bracia Juhász (Juhász Testvérek Pincészete, d. Juhászvin Kft.)
Adres: 3300 Eger, Kőlyuki pincesor 35.
Tel: +36 (20) 9268 529, +36 (20) 9731 770
Fax: +36 (36) 410 620
E-mail: juhaszvin@chello.hu
Web: www.juhaszvin.hu
Wizyty: winiarnia oferuje zwiedzanie piwnic i komentowane degustacje z prostym posiłkiem na miejscu, własna restauracja i pensjonat w Egerszalók (ok. 6 km od Egeru)
Otwarte: O zwykłych porach, wizyty należy uzgadniać z wyprzedzeniem
Liczba miejsc: do 45 osób
Język: angielski, niemiecki, polski
Powierzchnia winnic: 60 hektarów własnych winnic i 140 hektarów dzierżawionych na podstawie długoletnich kontraktów
Produkcja: około 1 000 000 litrów rocznie
Najlepsze lokalizacje: Síkhegy, Paptag, Grőber
Uprawiane odmiany: kékfrankos, cabernet sauvignon, cabernet franc, pinot noir, kékoportó, zweigelt, blauburger, merlot, gamay, leányka, muskotály, olaszrizling, rizlingszilváni i inne
Atilla i Péter Juhász rozpoczęli swój winiarski biznes w 1996 roku w oparciu o odziedziczoną po dziadkach niewielką winnicę w Egerszalók. Na początku robili zaledwie kilka tysięcy butelek rocznie, ale ich wina szybko zdobyły sobie uznanie, co pociągnęło za sobą wzrost produkcji i zakupy kolejnych winnic. Dziś bracia Juhász należą do największych prywatnych winiarzy w regionie, a ich moce przerobowe wynoszą około miliona litrów rocznie. Trzeba przyznać, że przy tak dużej skali produkcji udaje się im zachować więcej, niż przyzwoitą jakość, nawet w przypadku niedrogich win podstawowych.
W 2002 roku firma przeprowadziła się z Egerszalók do nowej, obszerniejszej siedziby, położonej przy tradycyjnej „uliczce piwnicznej” Kőlyuki w Egerze (mieszczą się tam m.in. piwnice Demetera). Duże wrażenie robią zwłaszcza olbrzymie piwnice leżakowe wyżłobione w miękkim riolitowym tufie, zdolne pomieścić 1,7 miliona litrów wina, z czego aż 900 tysięcy litrów w beczkach drewnianych różnej wielkości – zarówno w nowych barrique, jak i w dużych beczkach węgierskich o pojemności od 500 do 14 tysięcy litrów.
Dzięki temu bracia Juhász mogą stosować na szeroką skalę tradycyjne metody wyrobu, z długim – nawet do dwóch lat – dojrzewaniem wina w beczkach. Co roku też odkładają pół miliona butelek do dalszego leżakowania. Dotyczy to szczególnie win czerwonych, których tradycyjny, stonowany styl podkreśla dodatkowo umiarkowany poziom alkoholu, rzadko przekraczający 13 procent. Wina białe, szczególnie te z aromatycznych odmian są produkowane z reguły w stali nierdzewnej, co pozwala im zachować dłużej świeży, owocowy charakter.
Degustowane wina:
(****-) Olasrizlink 2007
(13% alk.)
Typowo węgierskie, krągłe, dojrzałe, jabłkowo-gruszkowe wino, z nuta białych kwiatów, świeżego siana, leśnych grzybów i przyjemną, mineralna goryczką, lekko garbnikowe. W ustach dobra równowaga i niezła długość, przyjemny, świeży jabłkowo-mineralny posmak.
(****) Muscat ottonel 2008
(13% alk.)
W kieliszku otwiera się delikatna woń gałki muszkatołowej i charakterystyczny, kręcący w nosie, słodkawy zapach świeżych winogron (glukoza?). W smaku wino jest rześkie, lekko zbudowane, pełne świeżych owoców (jabłka, limonki, winogrona), mineralne, z nutą świeżego siana, kwiatu lipy, bardzo długie, z przyjemnie świeżą cytrusową końcówką. Dobrze zrobiony, czysty, nieprzekombinowany muszkat – po prostu chce się pić!
(***) Egri rosé 2009
(p.n. kékoportó)
Zapach dość przyjemny – świeża truskawka, landrynka, śmietana. Usta nieźle zbudowane, mineralne, z wyraźnym, świeżym owocem (truskawki, poziomki, cytrusy), siano, oranżada z krachli w posmaku. Całkiem dobrze się pije, choć nie wzbudza nadmiernych emocji.
(***+) Egri vörös 2008
W nosie świeże wiśnie, nury żywiczne (jałowiec, rozmaryn) i leśna ściółka. W ustach wino jest całkiem zgrabnie poskładane, dość intensywne – choć nie jest bardzo długie – z aromatem suszonych wiśni, czereśni i ziół (rozmaryn, tymianek). Jest to podstawowe, najtańsze wino piwnicy – za 800 forintów (czyli ok. 3 euro) w detalu dostajemy tu całkiem sporą dawkę charakternej egerskości.
(****+) Egri cuvée 2008
(kékfrankos, c.s, c.f., blauburger, 12,5% alk.)
Znów czeka nas tu niemała porcja egerskiej dzikości. W zapachu są dojrzałe kwaśne wiśnie, ściółka leśna, tymianek, mokry tynk. W ustach wino jest grafitowo mineralne, niemal jak atrament, z dobrą strukturą tanin i świetną równowagą, pełne wyrazistego owocu (świeże wiśnie, czereśnie), z nutą zielonej papryki i gorzkiej czekolady w końcówce, długie i eleganckie. Przy tej cenie – 1000 forintów na półce sklepowej – brać kartonami!
(****) Egri cuvée 2006
(kékfrankos, c.s, c.f., blauburger)
Cieplejszy rocznik i dwa dodatkowe lata dojrzewania sprawiły, ze przy tej samej kompozycji szczepów mamy tu wino znacznie gładsze, bardziej przyjazne, ale nie tak charakterne, jak poprzednie. Otwarty, dojrzały wiśniowo-czereśniowy aromat w nosie. W ustach wino jest średnio ekstraktywne, zdecydowanie eleganckie, z gładkimi taninami, wyczuwa się dojrzałe wiśnie, śliwki, leśne owoce, zioła prowansalskie, lekką ziemistość. Niezła długość i świeża wiśniowa końcówka.
(****) Bikavér 2006
(12,5% alk.)
Zapach złożony, ciekawy – sporo dojrzałej wiśni, ziemia, grafit, lekka stajenka, sos sojowy, świeże siano, lebiodka, rozmaryn – dziko i charakternie. W ustach wino jest bardziej ułagodzone, eleganckie i gładkie, zgrabnie zbudowane, intensywne w aromacie (wiśnie, czereśnie, fiołki, zioła prowansalskie) z aksamitną fakturą garbników, z długim, żywiczno-wiśniowym posmakiem. Ma klasę.
Opr. Wojciech Bosak
Zobacz pozostałe prezentacje z Egeru:
Część I (Lajos Gal, Tamas Sike, Ferenc Tóth)
Część II (Gróf Buttler, Orsolya Pince, St Andrea)
Część III (Kovacs Nimród, Ostoros Novaj, József Simon)
Część IV (Koporos, Demeter, Hagymasi Pinceszet)
Część V (Egri Csillagok, Korona Borhaz i Vitavin Ltd.)
Część VI (Tibor Gal, Versanyi Pinceszet, bracia Juhasz)
Tekst o filozofii wina Egri bikaver,
Tekst o przepisach dot. produkcji Egri bikaver
Materiał poświęcony historii regionu i najlepszemu egerskiemu siedlisku – górze Eged.
