L’Alguer – tak wciąż jeszcze nazywają założone 400 lat temu przez Hiszpanów miasta Alghero jego mieszkańcy. Jest to jakby wyspa na wyspie: szesnastowieczny bastion z potężnymi wieżami otacza wysokie domy i wąskie, wybrukowane kamieniami ulice, a także chroni przed silnymi wiatrami libeccio z afrykańskiej pustyni i maestrale z południowej Francji.
L’Alguer – tak wciąż jeszcze nazywają założone 400 lat temu przez Hiszpanów miasta Alghero jego mieszkańcy. Jest to jakby wyspa na wyspie: szesnastowieczny bastion z potężnymi wieżami otacza wysokie domy i wąskie, wybrukowane kamieniami ulice, a także chroni przed silnymi wiatrami libeccio z afrykańskiej pustyni i maestrale z południowej Francji.
Ponad sto lat temu pochodzący z Sorso ogrodnik sadził w posiadłości Surigheddu wokół pól uprawnych eukaliptusy oraz akacjowe i cyprysowe żywopłoty. W ten sposób chronił je przed mocnym i słonym wiatrem maestrale, który wysuszał wszystkie rośliny. Ten system ochrony szybko rozszerzył się na całą okolicę. W owym czasie na szerokim płaskowyżu między wioskami Tanca Farrà a Bonassai ulokowały się winnice Tenute Sella & Mosca najważniejszego kombinatu winiarskiego na Sardynii.
Tenute Sella & Mosca dzisiaj obejmuje 650 ha na terenie I Piani i jest jedna z największych w Europie winiarni, w których odbywa się cały cykl produkcji wina, od szkółki drzewek i uprawy dorosłych krzewów w winnicy poczynając, na dystrybucji wina w butelkach kończąc.
Po I wojnie światowej uchodźcy włoscy z Istrii i Dalmacji przeprowadzili melioracje pomiędzy I Piani a Maristella, u stóp góry Monte Doglia. W okresie wojny w Korei wielka reforma rolna poszerzyła meliorację aż do dzikiego jeziora Baratz. Wówczas to na 300 ha w wiosce Santa Maria La Palma powstała spółdzielnia Cantina Sociale La Riforma Agraria, zrzeszająca 65 miejscowych winiarzy. Bujne winnice z odmianami cannonau i carignano, nazywanymi odpowiednio „dzikie” i „domowe”, obecnie dochodzą aż do morza.
Droga do wytwórni Tenute Sella & Mosca zaczyna się wśród gajów oliwnych koło kościoła Sant’Agostino Vecchio, prowadzi wzdłuż trasy kolejowej do Punta Moro i dawnnej posiadłości Mamuntanas, która kiedyś produkowała bursztynowe wino Monte Oro. Dalej droga biegnie pod cyprysami wzdłuż pozostałych winnic podzielonych między członkami rodziny Serra, przeznaczonych na prywatną konsumpcje, przekracza gęste trzciny nad rzeką Su Mattone. Potem, wzdłuż winnicy Tanca Farrà, dochodzi do skrzyżowania z drogą państwową „dei due mari”, która prowadzi wprost do Tenute Sella & Mosca. Brama jest tam zawsze otwarta, można więc przemierzać piękne aleje między winnicami i oleandrami. Z kolej droga do Cantina Sociale La Riforma Agraria jest niemal baśniowa. Winnice z widokiem na morze znajdują się naprzeciwko zamkowej wioski Nuraghe Palmavera liczącej 5.000 lat. Ten Niezwykły szlak potwierdza najważniejszą prawdę o winiarstwie z Alghero i 31 typach win DOC Alghero (ustawa 19/08/1995): tutejsze czerwone wina nie mają równych sobie, ale wspaniałe są też białe i różowe.
Wszystkie wina odznaczają się nieprzeciętną osobowością. Można się dziwić, że na tak małym obszarze istnieje tyle różnych terroirs. Bukiet aromatów pochodzi z bogatej roślinności otaczającej winnice, a smak z rozmaitych mikroklimatów i gleb. I choć oddzielone tylko skrzyżowaniem dwóch głównych dróg regionu Nurra, obie winnice różnią się mocno stylem wytwarzanych trunków. W winach z Sella & Mosca czuje się rękę artysty, a w tych z Cantina Sociale – pomysłowość winiarzy spółdzielczych.
Wszystkie wina z Alghero są rezultatem technologii wprowadzanych przez miejscowych przemysłowców, m. in. Mecenasa Giuseppe Palmas, który oprócz zaangażowania w Cantina Sociale, także w swojej posiadłości w Vigna Manna produkował wybitne wina Arcone. Ta grupa ludzi odbudowała stare winiarstwo, bo mocno wierzyła w ogromne możliwości Sardynii. Cały czas powstają tam nowe wina zarówno z wyselekcjonowanych szczepów lokalnych, jak i z importowanych.
Białe wina z Alghero, kiedyś ze zbyt mocnym posmakiem alkoholowym, dziś zachwycają delikatnością. W winnicy I Piani w posiadłości Sella & Mosca odmiana vermentino daje bardzo subtelne wina z cudownymi aromatami. U stóp góry Monte Doglia powstają zaś trunki świetne harmonizujące ze skorupiakami i owocami morza. W I Piani produkuje się jasnosłomkowe La Cala (kiedyś Cala Viola), lekkie, miękkie i owocowe, o mocy 11% alkoholu, oraz Terre Bianche, słomkowe ze złotymi odcieniami, orzeźwiające i eleganckie, o mocy 11,5%. W Santa Maria powstaje wino Aragosta – słomkowe z odcieniem seledynowym, o zapachu jabłek, wyważone , z migdałowym końcem. Z kupażu białych winogron w Santa Maria La Palma powstaje lekkie musujące Palmì, idealne jako aperitif, o mocy 10,5%, z kolej w Sella & Mosca – jednogatunkowe sauvignon Le Arenarie, żółtocytrynowe z aromatem winnym i smakiem przypominającym figę i paprykę, o mocy 12%.
W czerwonych winach z winogron cannonau di Alghero wyczuwa się kwiaty i rośliny wzburzone przez mocne wiatry, w mitycznych Anghelu Ruju Vintage z Sella & Mosca – lokalne eukaliptusy i akacje, a w Cannonau Le Bombarde z Cantina Sociale – zaskakujący aromat morski przyniesiony przez wiatr libeccio.
Rubinowe Cannonau di Alghero z Sella 7 Mosca pachnie fiołkami, leżakuje cztery lata, ma moc 13,5%, pasuje do dziczyzny i pieczeni. Jest wytwarzane z winorośli uprawianych w małej winnicy, gdzie wiatr grecale nadaje gronowi ceglaste odcienie ziemi. Inna wina czerwone Sella & Mosca powstają z kupażu gron z odmian sardyńskich ze szczepami importowanymi. Są one bardzo ekstrakcyjne, ciepłe, otulające. Wino Raim z odmian carignano i cabernet sauvignon oraz innych ma kolor rubinowy, bukiet winny i owocowy, mocny posmak taniny, jest bardzo harmonijne z nuta roślinną. Wino Tanca Farrà z cabernet sauvignon i cannonau jest hojne i okrągłe, intensywnie rubinowe, ma bukiet mocny i pełny, moc 12,5%, harmonizuje z tradycyjnymi sardyńskimi daniami mięsnymi. Długie leżakowanie w dębowych beczkach nadaje mu szlachetność i majestat.
Wino Marchese di Villamarina powstaje tylko z odmiany cabernet sauvignon rosnącej na ziemi bogatej w żelazo. Zbiór gron następuje w porze czystych jesiennych wiatrów, które łagodzą smak ziołowy. Wino to ma nutę świeżego siana, leżakuje 18 miesięcy w beczkach z francuskiego dębu z Troncais, tyle samo w baryłkach, a potem jeszcze w butelce.
Obie omawiane winiarnie produkują też bardzo smaczne wina różowe, surowe i delikatne zarazem, co zawdzięczają roślinom śródziemnomorskim. Wina różowe są bardzo ciekawe, jak Oleandro z Sella & Mosca – purpurowe, z orzeźwiającą i miękką nutą, czy Puntarosa z Cantina Sociale, jaśniejsze, błyszczące, żywe i owocowe. W obu przypadkach cudownie różowe wina zawdzięczamy nowej technologii delikatnego tłoczenia, do której potrzebne są grona mało dojrzałe. Wina są butelkowane w pełny lata, kiedy pola zaczynają oddychać.
Wszystkie trunki z Alghero są dobrze wyważone już w momencie dystrybucji. Wina czerwone, choć bez problemów mogą być przechowywane w chłodnych piwnicach, zaleca się pić młode, aby rozkoszować się ich wspaniałą przyjemną wonią.
tekst: Mario Crosta (współpraca: Piotr Pietrzyk)
tekst pierwotnie ukazł się w Rynkach Alkoholowych
