Przedstawiamy opracowanie Romana Myśliwca dotyczące – najlepszych jego zdaniem – białych odmian winorośli uprawianych w Polsce. Nie od dziś znane jest przekonanie Autora do sadzenia odporniejszych na zimno i choroby mieszańców – są one znacznie łatwiejsze w uprawie niż winorośl właściwa – i to właśnie od nich, jak uważa Myśliwiec, powinni zaczynać swoją przygodę z winem polscy producenci. Teoria ta ma swoich przeciwników, głęboko przekonanych o możliwościach jakie ma w Polsce vitis vinifera. Polemika trwa. A my zapraszamy do lektury i wyrażania własnych opinii.
Przedstawiamy opracowanie Romana Myśliwca dotyczące – najlepszych jego zdaniem – białych odmian winorośli uprawianych w Polsce. Nie od dziś znane jest przekonanie Autora do sadzenia odporniejszych na zimno i choroby mieszańców – są one znacznie łatwiejsze w uprawie niż winorośl właściwa – i to właśnie od nich, jak uważa Myśliwiec, powinni zaczynać swoją przygodę z winem polscy producenci. Teoria ta ma swoich przeciwników, głęboko przekonanych o możliwościach jakie ma w Polsce vitis vinifera. Polemika trwa. A my zapraszamy do lektury i wyrażania własnych opinii.
Aurora – (Seibel 788 x Seibel 29) – odmiana wyhodowane we Francji, znana w Polsce od dawna.. Owoce osiągają pełną dojrzałość w drugiej dekadzie września. Grona są średniej wielkości, cylindryczne, wydłużone, średnio zwarte lub luźne. Jagody małe lub średniej wielkości (ok. 13 mm średnicy), kulistawe, jasnożółte, w pełnej dojrzałości z delikatnym różowym rumieńcem. Miąższ soczysty, słodki, bez wyczuwalnego aromatu. Odmiana bardzo plenna. Na choroby grzybowe wystarczająco odporna – nie wymaga ochrony chemicznej. Najlepiej rośnie i owocuje na glebach lekko kwaśnych. Przy pH gleby zbliżonym do obojętnego, wystepują są na starszych liściach objawy niedoboru magnezu.Są to żółtobrązowe rozsiane plamy na blaszkach liściowych, głównie w przestrzeniach między bocznymi nerwami. Krzewy bez większych szkód wytrzymują mrozy do -28°C. Wino lekkie, mało ekstraktywne, przeciętnej jakości, jednak bez negatywnych cech smakowo-aromatycznych. Wymaga kupażowania z innymi winami o wyraźniejszym aromacie i wyższym ekstrakcie. Wartość odmiany polega głównie na jej odporności i niezawodności plonowania. Przydatna do uprawy również w chłodniejszych rejonach Polski.
Bianca – (Seyve-Villard 12-375 x Bouvier) – odmiana wyhodowana na Węgrzech. Owoce osiągają dojrzałość zbiorczą zazwyczaj w drugiej połowie września. Przetrzymywane dłużej na krzewach zyskują na smaku i gromadzą znaczne ilości cukru, często powyżej 20%. Grona niewielkie, średnio zwarte lub luźno osadzone. Jagody kulisto-elipsoidalne, żółtawe. Miąższ zwarty, aromatyczny, słodki, o bardzo przyjemnym smaku. Plenność krzewów dobra. Odmiana o znacznej odporności na choroby grzybowe, rzadko wymaga oprysków. Krzewy wytrzymują mrozy do -25°C, a po uszkodzeniach bardzo dobrze się odbudowują. Ze względu na późniejsze rozpoczynanie wegetacji są rzadziej uszkadzane przez spóźnione przymrozki wiosenne. Są natomiast mało odporne na długotrwałą suszę dlatego powinny być uprawiane na glebach bardziej wilgotnych lub szczepione na podkładce V.riparia x V.rupestris K-1. Wino bardzo dobrej jakości, o wyraźnej mineralności i nieco podwyższonej zawartości garbników Zawartość kwasów organicznych wystarczająca. Odmianowy aromat wina z nutami jabłek, gruszek, cytrusów i zielonego pieprzu. W winach uzyskanych z owoców powyżej 20 % cukru uwidaczniają się dodatkowo nuty miodowe. Wymaga ściśle reduktywnej technologii przerobu (bez dostepu tlenu) i temperatury fermentacji poniżej 18°C. Odpowiednia odmiana do zastosowania w uprawie organicznej winorośli, wymaga jednak dobrych stanowisk w rejonach o łagodniejszych zimach.
Hibernal – (Seibel 7053 x Riesling) – nowa odmiana niemiecka. Wzrost krzewów umiarkowanie silny, wyrównany i niesprzyjający zagęszczaniu. Polecane cięcie średniej długości, lub krótkie – polecana forma Casenave`a. Plenność krzewów wysoka. Pędy drewnieją bardzo dobrze i bez większych uszkodzeń znoszą mróz do -25°C. Odporność na choroby grzybowe średnio wysoka. Pora dojrzewania owoców późna, zbiór na wino w październiku, możliwie jak najpóźniej, na krótko przed spodziewanymi przymrozkami. Wcześniejsza od Rieslinga 1-2 tygodnie. Pomimo późnej pory dojrzewania, w owocach gromadzi się dużo cukru, w cieplejsze lata znacznie powyżej 20%. Owoce średniej wielkości, jasnozielone, grona zwarte. Wino bardzo dobrej jakości w typie Rieslinga, wysokim ekstrakcie, bardzo przyjemnym aromacie. Kwasy organiczne wysokie, dlatego podczas wyrobu wina trzeba stosować odkwaszanie moszczu lub zadbać o sprawne przeprowadzenie fermentacji jabłkowo-mlekowej. Bardzo dobra odmiana, jednak ale ze względu na późną porę dojrzewania owoców, do wykorzystania w najcieplejszych rejonach Polski, na najlepszych, nasłonecznionych i osłoniętych stanowiskach. Owoce Hibernala stanowią bardzo dobry surowiec do wyrobu win słomkowych (z podsuszanych winogron) oraz win lodowych.
Johanniter – [(Riesling x Seyve Villard 12 481) x (Pinot Gris x Chrupka)]. Nowa odmiana niemiecka. Wzrost krzewów umiarkowanie silny, plenność dobra. Odporność na choroby grzybowe wysoka, ale podstawowa ochrona (2 opryski) jest konieczna. Wytrzymałość na mróz do -25°C. Krzewy należy prowadzić w formie Guyota lub Casenave`a na pniu średniej wysokości. Obciążenie krzewów przy cięciu 6-8 pąków na m2 Grona średniej wielkości, średnio zwarte, lub zwarte, cylindryczne, często z bocznymi skrzydełkami. Jagody średniej wielkości, żółtozielone.
Owoce dojrzewają w pierwszej dekadzie października, ale powinny być zbierane możliwie późno (przed spodziewanymi przymrozkami) w celu obniżenia kwasowości. Warunkiem uzyskania wysokiej jakości wina jest dobra dojrzałość owoców, dlatego odmiana powinna być uprawiana na najlepszych stanowiskach. Wino w typie Rieslinga, o pełnym smaku z tonami zielonego jabłka, gruszki.
Jutrzenka – (Seyve-Villard 12-375 x Pinot Blanc) – odmiana polska, wyhodowana w winnicy Golesz w Jaśle. Wzrost krzewów umiarkowanie silny, wyrównany, plenność dobra. Drewnienie łozy wczesne.
Krzewy bez większych uszkodzeń znoszą spadki temperatury do -24°C. Pora dojrzewania owoców średnio wczesna, zazwyczaj druga lub trzecia dekada września. Grona średniej wielkości, stożkowato-cylindryczne średnio zwarte, ładne. Jagody średniej wielkości, kulistawe, żółtozielone. Miąższ średnio zwarty, o bardzo intensywnym aromacie świeżej mięty i liści czarnej porzeczki. Krzewy są średnio odporne na choroby grzybowe, wymagają w mniej sprzyjające lata podstawowej ochrony przeciwko mączniakowi rzekomemu.
Owoce Jutrzenki stanowią wartościowy surowiec do wyrobu win likierowych (wzmacnianych) oraz do aromatyzowania kupaży. Wino o dość wyraźniej kwasowości, ekstraktywne w typie Sauvignon Blanc. Odmiana wymaga najcieplejszych lokalizacji w rejonach o łagodniejszych zimach.
La Crescent – (Saint Pepin x E.S. 6-8-25) – bardzo obiecująca odmiana amerykańska z Minnesoty. Krzewy wytrzymują mrozy do -35°C, na choroby grzybowe są średnio odporne. Pora dojrzewania owoców wczesna.
Grona średniej wielkości, wydłużone. Jagody małe, kuliste, barwy żółtawej z brązowawym rumieńcem od strony nasłonecznionej. Miąższ słodki, zazwyczaj powyżej 20% cukru, ale także wysokiej kwasowości. Wino dobrej jakości, bez mieszańcowych posmaków o przyjemnym morelowym aromacie.
Odmiana do wykorzystania także w chłodniejszych rejonach Polski.
Muskat Odeski – (Muskat Sinij Rannij x Seyve-Villard 20-366) – odmiana ukraińska.
Owoce dojrzewają średnio wcześnie – zbiór na wino w drugiej połowie września. Grona niewielkie, często rozgałęzione, luźne. Jagody średniej wielkości, lub małe, kulistawe, barwy bursztynowej. Miąższ soczysty, słodki, smaczny, o wyraźnym muszkatowym aromacie i posmaku.
Plenność krzewów średnia, a na ciężkich gliniastych glebach, często zdarza się niska. Na glebach gliniastych zasobnych w wilgoć, a ubogich w makroelementy, często zdarza się, że wzrost pędów jest silny, a brakuje pokarmów podczas kwitnienia, co może powodować zasychanie kwiatostanów. Wytrzymałość na mróz niezbyt wysoka, do -23°C. Rozpoczyna wegetację wcześnie i jest często uszkadzana przez spóźnione przymrozki wiosenne. Odporność na choroby dość wysoka.
Owoce są dobrym surowcem na soki. Wino bardzo dobrej jakości, o muszkatowym aromacie i stosunkowo niskiej zawartości kwasów organicznych.Odmiana do uprawy w najcieplejszych rejonach Polski, wymaga gleb lżejszych, zasobniejszych w składniki pokarmowe.
Saint Pepin – (E.S. 114 x Seyval Blanc).
Nowa odmiana amerykańska z Minnesoty. Pora dojrzewania owoców wczesna do średnio wczesnej. Grona średniej wielkości, luźne. Jagody średniej wielkości lub małe, kuliste, żółtozielone.
Zawartość cukru w owocach zazwyczaj przekracza 20%. Wino dobrej jakości o owocowym aromacie. Krzewy wytrzymują mrozy do ok. -32°C.
Odporność na choroby grzybowe średnio wysoka.
Seyval Blanc – synonim Seyve-Villard 5-276 – (Seibel 4995 x Seibel 4986) – odmiana pochodzi z Francji, znana w Polsce od dawna. Pora dojrzewania owoców średnio późna – przełom września i października.
Grona średniej wielkości czasem prawie duże, stożkowato-cylindryczne, rozgałęzione, zwarte. Jagody średniej wielkości, kuliste, jasnozielone. Miąższ soczysty, winno-słodki. Odporność na choroby grzybowe wysoka, ale w wilgotne lata owoce mogą być uszkadzane przez mączniaka rzekomego i szarą pleśń. Wytrzymuje mrozy do ok. -26°C. Wzrost krzewów średnio silny. Wino dobrej jakości, o wysokim ekstrakcie i nieco podwyższonej zawartości kwasów organicznych. Jedna z najlepszych odmian do uprawy w polskim klimacie, łącząca wysoką plenność, odporność z dobrą jakością wina.
Sibera – (Saperawi Siewiernyj x /Foster White Seedling x Prachtraube/) – nowa odmiana niemiecko-czeska. Pora dojrzewania owoców średnio późna. Na cięższych gliniastych glebach, zbiór owoców na wino w październiku. Wzrost krzewów silny, szczególnie na wilgotniejszych glebach. Pędy zaczynają drewnieć bardzo wcześnie i drewnieją na całej długości już na początku września. Plenność krzewów na lżejszych glebach wysoka, na ciężkich, gliniastych średnia. Krzewy bez większych szkód znoszą mrozy do -26°C. Są natomiast dość podatne na przymrozki wiosenne ze względu na wczesne rozpoczynanie wegetacji. Odmiana o znacznej odporności na mączniaka rzekomego i szarą pleśń. Mączniak rzekomy rzadko uszkadza liście, a dość często jagody. Odmiana podatna na mączniaka właściwego, dlatego w rejonach gdzie występuje ta choroba, nie powinna być uprawiana. Grona średniej wielkości, luźne. Jagody kuliste, w pełnej dojrzałości zielonkawe z jaśniejszym woskowym nalotem na powierzchni. Zawartość cukru w owocach zazwyczaj 16-18%. Wino dobrej jakości w typie Rieslinga. Odmiana ma większą szansę na rozpowszechnienie w rejonach o cieplejszych i lżejszych glebach.
Solaris – [Merzling x (Zaria Siewiera x Muskat Ottonel). Nowa odmiana niemiecka. Wzrost krzewów umiarkowanie silny, plenność dobra. Polecane obciążenie krzewów 5-7 płodnych pą¬ków na 1 m2 . Wytrzymałość krzewów na przemarzanie do -24°C.
Odmiana o znacznej odporności na obydwa mączniaki, na szarą pleśń średnio odporna. Pora dojrzewania owoców bardzo wczesna, zbiór owoców na wino na początku września. Grona średniej wielkości, stożkowate, średnio zwarte. Jagody średniej wielkości, kuliste, żółtawe. Miąższ delikatny, bardzo słodki, o muszkatowym posmaku i stosunkowo niskiej zawartości kwasów organicznych. Zawartość cukru 18-22%.
Solaris jest odmianą bardzo obiecującą, ale jeszcze mało sprawdzoną w Polsce. Wino jest bardzo dobrej jakości, aromatyczne, łagodne w smaku, o stosunkowo niskiej zawartości kwasów. Może być bardzo przydatne do mieszania z winami o zbyt wysokiej kwasowości.
Swenson Red (synonim Elmer) – (E.S. 56 x Seibel 11 803) – znana w Polsce od dawna odmiana legendarnego amerykańskiego hodowcy Elmera Swensona. Wzrost krzewów bardzo silny. Owoce dojrzewają średnio wcześnie, przeważnie w drugiej połowie września. Grona średniej wielkości, cylindryczne, średnio zwarte lub luźno, nierównomiernie wypełnione z powodu skłonności do osypywania się zawiązków jagód. Jagody średniej wielkości, kulistawe, purpuroworóżowe. Miąższ średnio zwarty, winno-słodki, bardzo smaczny, z malinowo-truskawkowym posmakiem. Odmiana dość podatna na mącznika rzekomego. Na pozostałe choroby wystarczająco odporna. Krzewy wytrzymują mrozy do -30°C. Dość trudna w uprawie ze względu na złe zawiązywanie owoców. Aby ten defekt naprawić należy krzewy formować wysoko, intensywnie nawozić, najlepiej obornikiem i bezpośrednio przed kwitnieniem uszczykiwać wierzchołki wszystkich latorośli. Powoduje to lepsze odżywianie kwiatostanów i owoce są bardziej lepiej wykształcone, ładniejsze. Z owoców Swensona można zrobić bardzo dobrej jakości, słodkie wino likierowe (wzmacniane). Na wina wytrawne odmiana nie nadaje się.
© Tekst i zdjęcia: Roman Myśliwiec, Winnica Golesz
Tekst poświęcony odmianom białym znajdziesz tutaj.
Inne teksty Autora dotyczące uprawy winorosli w Polsce tutaj, tutaj i tutaj.
